Bombus ana arısının kuluçkaya yatması, koloni gelişim evreleri

Ana arı kuluçkada

Röseler’in 1967de 30º de ölçtüğü Bombus terrestris cinslerinin gün olarak ortalama kuluçka süreleri.

Kuluçka evreleri -İşçi arı - ana arı - erkek arı
-------------------- ----------- ---------
Yumurta evresi ---3.5 - --3.5 - ---3.5
Larva evresi------ 7.3 -- 10.5 - --10.0
Pupa evresi---- -- 9.4 - -13.2 - ---11.0

Toplam süre--- - 20.2 - -27.2 - ---24.

Bu süreler ortamdan ortama, anaların durumuna göre ve beslenme durumuna göre daha uzun veya daha kısa olabilir

Ana arı bal kabına bal, polen kabına polen biriktirdikten sonra polen kümesi üzerine veya yanına yumurtlar. Yumurtaları mumdan yaptığı mercimek büyüklüğünde bir hücre içine kapatır. İlk yumurtalar genellikle 5 -10 adet olur. Yumurtaların üzerine kuluçkaya yatarak onları ısıtır. Ortalama 3 - 5 gün sonra yumurtalardan kurtçuklar çıkar. Bu kurtçuklara larva da denir. Larvalar ortalama 8 gün polen hamuru ile beslenip gelişirler. Bu arada ana arı onların üzerini mumla kapatır. İrileşip olgunlaşan yavrular ipekböceği yavruları gibi birer koza örerek kendilerini kozanın içine hapsederler. Bu kapalı dönem ortalama 10 gün sürer. Kapalı döneme pupa dönemi ya da başkalaşım dönemi denir. Ana arı pupa dönemi başlayınca ikinci yumurtlamasını bu pupalardan birinin üzerine yapar. Yumurtaların üzerini mercimek büyüklüğünde mumla kapatır. Ana arı bu arada onları ısıtmaya devam eder. Beslenme ve boşaltım için arada bir dışarı da çıkar. Kurtçuklar bu koza (pupa) sırasında başkalaşım geçirirler. Ortalama 21-23 gün sonra ergin arı olarak dışarı çıkarlar. İlk çıkan arılar gri, gümüşi renkte olurlar. Esas renklerini sonradan alırlar. Arıların çıktığı gözler polen ve bal deposu olarak kullanılır. Polen ve bal ayrı ayrı depolanır.

Bu ilk kuşak işçi arılar genellikle biraz ufak olurlar. Bunlar birkaç gün sonra dışarı uçup bal ve polen toplayabilirler. Onlar dışarı uçunca ana arı artık dışarı uçmaz. İşçi arıların getirdiği bal ve polen ile beslenerek yumurtlama işini sürdürür. Bundan sonra yumurtalarını pupalardan birinin üzerine yaptığı mercimek büyüklüğündeki hücrenin içine yumurtlar ve üzerini mumla kapatır. Ana arı ikinci kuşakta 15-20, üçüncü kuşakta ortalama 30, dördüncü kuşakta ise 45 dolayında yumurta yumurtlar.

Bombus arılarında cins üretimi, dönüşüm ve rekabet evreleri

İlk işçi arı çıkışından aşağı yukarı 18-20 gün sonra ana arı döllenmemiş (haploid) yumurtalar da yumurtlamaya başlar. Bunlardan erkek arılar çıkar. Bu aşamaya dönüşüm aşaması denir. Dönüşüm noktasından aşağı yukarı 10 gün sonra işçi arılarda değişik davranışlar görülmeye başlar. İşçi arılar:
1- Birbirlerine ve ana arıya karşı saldırgan davranışlar;
2- Ana arının yumurtalarını yeme, yok etme,
3- Kendileri yumurta yumurtlama gibi eylemlerde bulunurlar. Bu aşamaya da rekabet aşaması denir. İşçi arıların yumurtladığı yumurtadan da erkek arılar çıkar. Bazı kolonilerde ana arı dönüşüm aşamasında döllenmiş (diploid) yumurta yumurtlamaya devam eder. İşçi arılar bu yumurtalardan ana arı üretmeye başlar. Bazı koloniler sadece erkek arı üretir. Bazıları sadece ana arı üretir. Bazıları ise hem erkek arı hem de ana arı üretir.